CHECK - Belgische wetenschapper waarschuwt voor ramp door coronavaccins, maar bewering houdt geen steek

 CHECK - Belgische wetenschapper waarschuwt voor ramp door coronavaccins, maar bewering houdt geen steek

De Belgische wetenschapper Geert Vanden Bossche heeft het internet veroverd met zijn waarschuwing voor een wereldwijde ramp: de massale coronavaccinaties zouden een virusvariant kunnen creëren die tegen de vaccins bestand is waardoor veel doden zouden vallen. Wij staken ons licht op bij verschillende vakgenoten en hun oordeel over zijn stelling is eensluidend: “Technische nonsens”. 

Vincent Merckx

do 01 apr  05:16

In verschillende video's op YouTube waarschuwt de Belgische wetenschapper Geert Vanden Bossche voor een ramp nog groter dan de coronacrisis zelf. Hij beweert dat de coronavaccins ertoe zullen leiden dat het coronavirus verder muteert en zo bestand wordt tegen die vaccins. Dat zal volgens hem wereldwijd tot veel doden leiden. Honderdduizenden mensen zagen zijn boodschap intussen. Eén video is zelfs een miljoen keer bekeken.

De nieuwsombudsman van VRT NWS ontving veel vragen over Vanden Bossche en ook de meeste berichten die we kregen via check@vrtnws.be gingen de voorbije weken over Vanden Bossche. Wat beweert hij nu precies en wat is er van aan?

Vaccineren tijdens een epidemie is nog nooit gevaarlijk gebleken

“Massavaccinatie middenin een pandemie, (zorgt) voor druk op virusstammen (om te muteren, veranderen naar een nieuwe vorm dus, red.)”, vertelde Vanden Bossche tijdens een congres in Ohio begin deze maand. Hij beweert dat je door veel te vaccineren tijdens een pandemie een nieuwe en veel dodelijkere vorm van het virus kan creëren. De geschiedenis toont echter aan dat het helemaal niet gevaarlijk is om massaal te vaccineren tijdens een epidemie. Integendeel: die strategie helpt net om een epidemie onder controle te krijgen. 

Wie is Geert Vanden Bossche? Hij wordt op YouTube voorgesteld als een wereldwijde vaccinautoriteit met een grote reputatie, maar dat klopt niet. Als veearts heeft hij wel een wetenschappelijke achtergrond. Hij werkte in zijn carrière ook aan vaccins, maar publiceerde daar zeer weinig over en bleef nooit lang aan het werk in de sector. Het magazine Knack ontdekte bovendien dat Vanden Bossche zijn artikels publiceerde in tijdschriften die publicaties aanbieden tegen betaling, dat bij sommige publicaties een functie bij de Universiteit Gent vermeld wordt die niet bestaat, en dat hij nepconferenties bijwoonde.

Is het levensgevaarlijk om massaal te vaccineren tijdens een epidemie, zoals Vanden Bossche zegt? Integendeel, zegt vaccinoloog Corinne Vandermeulen (KU Leuven), en ze somt de epidemieën op die in het verleden net onder controle gebracht zijn door te vaccineren: “Cholera, ebola, polio. Een uitbraak van difterie in een vluchtelingenkamp in Bangladesh onlangs. Telkens is men middenin de uitbraak beginnen te vaccineren om die onder controle te krijgen. En nooit is het probleem daardoor groter gemaakt. Integendeel, de uitbraken zijn onder controle gebracht.”

Ook onvolledig gevaccineerde mensen doen een epidemie vertragen

Volgens Vanden Bossche kunnen onvolledige vaccinaties ertoe leiden dat het coronavirus sneller resistent wordt, met andere woorden bestand tegen het vaccin. Volgens hem kan dat vooral gebeuren wanneer mensen slechts één dosis krijgen, of te lang moeten wachten op een tweede.

Vanden Bossche lijkt het proces te beschrijven dat bacteriën bestand maakt tegen antibiotica, legt Vandermeulen uit, maar je kan bacteriën en virussen (zoals het coronavirus) niet met elkaar vergelijken. "Dat is een compleet ander mechanisme. Antibiotica werken rechtstreeks in op de bacterie. Als de dosis die je van antibiotica neemt, niet hoog genoeg is, of als je ze niet lang genoeg neemt, zullen bacteriën die er resistent tegen zijn zich verder verspreiden. Maar een vaccin werkt niet rechtstreeks in op een virus." Een vaccin zet je immuunsysteem aan het werk, dat op zijn beurt het virus te lijf zal gaan.

Er zijn overigens niet veel mutaties nodig voor een bacterie om resistent te worden tegen een antibioticum. Maar een virus zou een hele resem mutaties moeten doormaken om het afweersysteem van ons lichaam te omzeilen.

In deze video legt vaccinoloog Corinne Vandermeulen uit waarom er een groot verschil is tussen antibiotica en vaccins (lees eronder voort):

Het klopt ook niet dat een onvolledige vaccinatie tot meer nieuwe vormen van het virus zou leiden. Integendeel zelfs. Al bij één dosis zal de kans op mutaties verminderen, omdat iemand ook na één dosis van het vaccin al minder besmettelijk wordt. Je krijgt daardoor minder besmettingen en daardoor ook minder mutaties. “Zie het als een kopieermachine”, legt immunoloog Hans-Willem Snoeck (Columbia University, New York) op zijn beurt uit. “Hoe minder je kopieert, hoe kleiner de kans dat er een kopieerfout gebeurt.”

Hoewel één dosis de besmettelijkheid al doet dalen, blijft het wel belangrijk dat beide dosissen van een coronavaccin toegediend worden. Dat geeft de hoogst mogelijke bescherming en zal de verspreiding van het virus dus nog verder naar omlaag duwen.

Nieuwe virusvarianten worden zelden veel dodelijker

En wat met die massale sterftegolf die Geert Vanden Bossche voorspelt? Kan dat? Virussen worden doorgaans niet dodelijker naarmate ze muteren, stipt vaccinoloog Isabel Leroux-Roels (Universiteit Gent) aan, omdat een virus er voor zijn verspreiding belang bij heeft dat zijn gastheer blijft leven. Dat punt maakte ook Otto Yang, professor Infectieziekten aan de Universiteit van California, in de krant USA Today.

In deze video verwijst vaccinoloog Isabel Leroux-Roels naar de Spaanse griep, die ook minder dodelijk werd (lees eronder voort):

Het alternatieve vaccin dat Vanden Bossche naar voren schuift, bestaat nog niet

Vanden Bossche zegt dat hij een alternatief heeft voor de huidige coronavaccins: een NK-vaccin, gebaseerd op zogenoemde natural killer-cells. Dat zijn cellen die bij ons immuunsysteem horen. Vanden Bossche had drie jaar lang een start-up die een NK-vaccin wilde ontwikkelen. Alleen: zo’n NK-vaccin is er nog niet en het zit er ook de volgende jaren niet in. Het onderzoek ernaar is nog zeer pril. 

Volgens de immunologen die we spraken, is het echt niet zo gemakkelijk om die natural killer-cellen gericht te laten optreden tegen één besmetting, bijvoorbeeld met een vaccin tegen het coronavirus. Snoeck vergelijkt NK-cellen met een ongeleid projectiel: “Elke cel die er niet normaal uitziet, wordt gedood. Bovendien volstaan enkel de NK-cellen meestal niet, maar ze geven het immuunsysteem wel de tijd om een krachtigere respons aan te maken.” 

Bij sommige besmettingen kunnen NK-cellen wél specifieker te werk gaan, stipt immunoloog Herman Favoreel (Universiteit Gent) aan. Bij herpes bijvoorbeeld. Maar bij corona is het nog niet aangetoond. Er is dus nog zeer veel onderzoek nodig naar NK-cellen.

In deze video legt immunoloog Herman Favoreel uit hoe NK-cellen werken (lees eronder voort):

Hoever staat de wereld nu in het onderzoek naar NK-vaccins? Leroux-Roels duikt tijdens ons gesprek in de databank clinicaltrials.com, waar alle wetenschappelijke studies geregistreerd worden. Ze vindt wereldwijd slechts twee onderzoeken naar een NK-vaccin tegen COVID-19, die bovendien allebei nog niet van start zijn gegaan. Het gaat ook om een therapeutisch vaccin. Daar kan je geen grote bevolkingsgroepen uit voorzorg mee vaccineren (wat dus wel kan met de huidige coronavaccins).

“Je kan gerust zo’n idee als het NK-vaccin voorstellen”, vindt Leroux-Roels, “Maar het lijkt me beter om in een epidemie te werken met een benadering waarvan we weten dat ze veilig is en op korte termijn werkt. mRNA-vaccins werden al volop ontwikkeld vóór COVID-19 uitbrak (En coronavaccins zoals Pfizer en Moderna maken gebruik van messenger-RNA dat in de cellen van de mens eiwitten aanmaakt van virusuitsteeksels, red.). Maar met iets experimenteels als NK-vaccins zijn we snel vijf jaar verder. En wat doen we ondertussen dan? Nog meer mensen laten sterven?”

Een vaccin onderdrukt het aangeboren immuunsysteem niet

Vanden Bossche stelt het voor alsof een virus na slechts enkele mutaties al bestand kan zijn tegen een vaccin en zo erg dodelijk kan worden. “Hoogstens een paar doelgerichte mutaties”, zo schrijft hij in zijn open brief met de titel “gericht aan de bevoegde instanties, de experten van het adviescomité en het coronacommissariaat, en bij uitbreiding de hele bevolking”. Nog volgens hem zou zo’n nieuwe en dodelijkere variant geholpen kunnen worden doordat het coronavaccin ons aangeboren immuunsysteem zou verzwakken.

De vier wetenschappers die we contacteerden, begrijpen niet hoe daar ook maar iets van zou kunnen kloppen. Snoeck noemt het onomwonden “technische nonsens” die voor een niet-wetenschapper moeilijk te doorprikken zijn.

In deze video legt immunoloog Hans-Willem Snoeck uit waarom het voor een virus zeer moeilijk is om bestand te worden tegen een vaccin (lees eronder voort):

Ook volgens Favoreel snijdt de stelling van Vanden Bossche geen hout. "Hoe zou dat ook moeten werken? Mensen die gevaccineerd zijn, voelen zich soms een dag niet goed, met koorts bijvoorbeeld. Dat is net de aangeboren respons die aangewakkerd wordt.”

Virussen die resistent worden tegen vaccins, zien we amper. Dat komt doordat ons immuunsysteem voor een virus heel moeilijk te omzeilen is. Het werkt op verschillende fronten tegelijk. Snoeck: “Je zou al een zeer complexe virusmutatie op verschillende vlakken nodig hebben. En dan moet je weten dat het coronavirus eigenlijk niet zo heel veel muteert in vergelijking met bijvoorbeeld de griep. Ik zie niet hoe ook maar iets van deze theorie kan kloppen.”

Leroux-Roels stipt ook nog aan dat Vanden Bossche geen bewijzen aandraagt om die claim te onderbouwen. "In de wetenschap weten we nog lang niet alles, dat klopt, maar als iemand een nieuwe claim maakt moet hij wel uitleggen hoe hij dat onderzocht heeft, wie de controlegroep was, enzoverder. Iedereen kan een wilde theorie verzinnen, maar daarna moet je dat wel wetenschappelijk staven.”

Een kind krijgt een preventief ebolavaccin toegediend in Kivu, Congo. Er worden vaak vaccinatiecampagnes opgestart tijdens een epidemie, nog nooit hebben die tot vaccinresistentie geleid.AP

Besluit

Er bestaat geen bewijs dat de beweringen van Geert Vanden Bossche kan ondersteunen. Er is al vaak gevaccineerd tijdens een epidemie, en dat heeft nog nooit tot grote sterfte geleid. Het komt maar zelden voor dat een nieuwe variant van een virus dodelijker is. En Vanden Bossches alternatieve NK-vaccin bestaat nog niet.

Ook de theorie achter zijn betoog klopt niet: een vaccin onderdrukt het aangeboren immuunsysteem niet, en onvolledig gevaccineerde mensen helpen een virus niet om te veranderen.  Er is dus geen reden om aan te nemen dat de coronavaccins tot een massale sterftegolf zouden kunnen leiden.

We hebben Geert Vanden Bossche gevraagd om te reageren, maar hij verkoos dat niet te doen.

Dit artikel werd geüpdatet op 1/4/2021 om 9:26. Een vorige versie van dit stuk meldde dat Geert Vanden Bossche een onbestaande functie bij de Universiteit Gent claimde op LinkedIn. Dat klopt niet, de onbestaande functie werd vermeld bij enkele publicaties.

Bron : https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/03/24/check-het-is-zeer-onwaarschijnlijk-dat-immune-escape-door-coron/